Ô nhiễm môi trường nước là gì?
Ô nhiễm môi trường nước là tình trạng môi trường nước bị bẩn, độc hại hoặc không thể sử dụng được do sự xuất hiện của các chất gây ô nhiễm. Các chất ô nhiễm có thể bao gồm các hợp chất hóa học, vi sinh vật, chất độc hại và rác thải. Ô nhiễm môi trường nước có thể gây hại cho sức khỏe con người và động vật, gây tác động tiêu cực đến môi trường sống, gây suy thoái nguồn nước và đất, ảnh hưởng đến nguồn cung cấp nước sạch và sản xuất thực phẩm.
Thực trạng ô nhiễm môi trường nước trên thế giới
Theo báo cáo của Liên Hợp Quốc, khoảng 80% nước thải trên thế giới không được xử lý, và hơn 2 tỷ người trên thế giới không có quyền truy cập vào nước sạch. Ngoài ra, các vấn đề như biến đổi khí hậu và sự suy thoái của hệ sinh thái cũng góp phần vào ô nhiễm môi trường nước trên thế giới.
Châu Á là một trong các châu lục được đánh giá là nơi có nồng độ ô nhiễm nguồn nước cao nhất thế giới với lượng chất độc hại nồng độ cao gấp 3 lần so với các chỉ số ô nhiễm trung bình của thế giới.
Theo đánh giá của tổ chức quốc tế UNICEF có 5 quốc gia có nguồn nước mặt ô nhiễm lớn nhất thế giới gồm Thái Lan, Philippines, Indonesia, Trung Quốc và Việt Nam chúng ta.
Hiện tại khu vực Châu Âu thì Bangladesh hiện đang là quốc gia có nguồn nước sạch đạt tiêu chuẩn và có khoảng 1.2 triệu người đang cần đến nguồn nước sạch này. Còn với Indonesia, số lượng người dân đang thiếu nước sạch để sử dụng là khoảng 200 triệu người.
Số liệu ô nhiễm môi trường nước ở Việt Nam và một số quốc gia
Theo báo cáo chi tiết của Viện y học lao động và Vệ sinh môi trường hiện tại Việt nam đang có 17 triệu người dân chưa được sử dụng nước sạch mà chủ yếu vẫn phải dùng nước mưa, nước giếng và nước lọc.
Tại các thành phố lớn như Hồ Chí Minh mỗi ngày có khoảng 5.000m3 nước thải đổ ra nguồn tiếp nhận từ nhà máy bột giặt, giấy, nhuộm… Tình trạng ô nhiễm nguồn nước nặng nề nhất phải kể đến các kênh mương thuộc quận 11, quận 8, quận 6…
Tại khu vực Hà Nội nguồn nước ô nhiễm thải ra khoảng 400.000m3 và trong đó chỉ có 10% nguồn nước đã được xử lý. Điều này khiến cho các nguồn nước mặt tại các sông ô nhiễm nghiêm trọng như sông Tô Lịch, sông Đà, sông Linh Đàm,….
Tại các vùng nông thôn ở Việt Nam thì các nhà máy xử lý rác thải chưa được phát triển, rác thải vẫn phải đem đổ ra ngoài môi trường mà chưa có biện pháp xử lý. Vì thế nguồn nước chính là nơi tiếp nhận chất ô nhiễm nghiêm trọng này.
Theo thống kê từ Bộ Y Tế, Bộ Nông Nghiệp thì có 21% dân số Việt Nam đang phải sử dụng nguồn nước nhiễm Asen. Có khoảng 9000 người chết mỗi năm do phải sử dụng nước nhiễm bẩn.
Theo tổ chức WHO thì Việt Nam có 27% trẻ em dưới 5 tuổi phải dùng nước bẩn và dẫn tới tình trạng suy dinh dưỡng nghiêm trọng.
Nguyên nhân ô nhiễm môi trường nước
Nguyên nhân ô nhiễm môi trường nước là rất đa dạng và có thể bao gồm các yếu tố tự nhiên và nhân tạo. Dưới đây là một số nguyên nhân chính của ô nhiễm môi trường nước:
- Xả thải từ các ngành công nghiệp và sản xuất: Nhiều ngành công nghiệp và sản xuất sử dụng nước và phải xả thải ra môi trường. Những chất thải này có thể chứa các hóa chất độc hại, kim loại nặng và các chất độc hại khác, gây ảnh hưởng đến sức khỏe con người và động vật cũng như tình trạng môi trường nước.
- Nông nghiệp và chăn nuôi: Sử dụng phân bón và thuốc trừ sâu trong nông nghiệp cũng có thể gây ra sự ô nhiễm môi trường nước. Thải chất thải và phân bón từ chăn nuôi cũng có thể ảnh hưởng đến chất lượng nước.
- Rác thải: Rác thải sinh hoạt, công nghiệp và xây dựng cũng có thể gây ô nhiễm nước. Những chất thải này có thể chứa các hóa chất độc hại và các chất gây ô nhiễm khác, gây hại cho môi trường nước và động vật sống trong nó.
- Khai thác tài nguyên thiên nhiên: Khai thác mỏ và dầu mỏ cũng có thể gây ra sự ô nhiễm nước. Những chất thải từ việc khai thác này có thể chứa các hóa chất độc hại và các chất gây ô nhiễm khác.
- Sự thay đổi khí hậu: Sự thay đổi khí hậu cũng có thể gây ra sự ô nhiễm môi trường nước. Tăng nhiệt độ có thể gây ra sự phát triển của các loại tảo và vi khuẩn gây ô nhiễm, trong khi lượng mưa ít hơn có thể dẫn đến sự xâm nhập của muối vào các hệ thống nước ngọt.
Hậu quả của ô nhiễm nguồn nước
Ô nhiễm nguồn nước có thể gây ra những hậu quả nghiêm trọng như sau:
- Ảnh hưởng đến sức khỏe con người: Nước bị ô nhiễm có thể chứa các chất độc hại như kim loại nặng, thuốc trừ sâu, chất xơ cứng, vi khuẩn và virus, gây ra nhiều bệnh nguy hiểm như ung thư, bệnh gan, bệnh tim mạch, bệnh tiểu đường và bệnh truyền nhiễm.
- Ảnh hưởng đến động vật và thực vật: Nước ô nhiễm có thể gây tử vong cho động vật và thực vật sống trong môi trường nước đó. Các loài cá, tôm, cua, ốc sên và các loài sinh vật khác có thể bị ảnh hưởng bởi nhiều chất độc hại trong nước.
- Ảnh hưởng đến môi trường: Nước ô nhiễm cũng có thể gây ra những hậu quả đáng kể đối với môi trường, như làm suy giảm lượng oxy trong nước, gây ra sự chết của các sinh vật sống trong nước và làm suy giảm khả năng tái tạo của hệ sinh thái.
- Ảnh hưởng đến kinh tế: Ô nhiễm nguồn nước có thể ảnh hưởng đến nguồn cung cấp nước cho hoạt động sản xuất và kinh doanh. Nếu nguồn nước bị ô nhiễm, các doanh nghiệp sử dụng nước có thể phải tìm nguồn nước khác, làm tăng chi phí sản xuất và ảnh hưởng đến năng suất kinh tế.
Cách khắc phục ô nhiễm môi trường nước
Xử lý rác sinh hoạt đúng cách
- Phân loại rác thải sinh hoạt là một bước quan trọng để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước. Nên phân biệt rác hữu cơ, rác tái chế, rác có hại và rác không thể tái chế để xử lý phù hợp.
- Tái chế rác là một cách hiệu quả để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước. Hầu hết các vật liệu có thể tái chế, bao gồm nhựa, giấy, kim loại và thủy tinh.
- Việc sử dụng túi vải có thể giảm lượng rác nhựa và giúp giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước.
- Quản lý chất thải: Để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước, cần quản lý chất thải sinh hoạt một cách hiệu quả. Nên đặt bồn rác đúng cách, sử dụng túi chứa rác chắc chắn để tránh rác rơi ra, v.v…
Xử lý nước thải đúng cách
- Sử dụng hệ thống xử lý nước thải trong các khu công nghiệp, khu đô thị: Việc sử dụng hệ thống xử lý nước thải là một trong những cách hiệu quả nhất để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước. Hệ thống xử lý nước thải bao gồm các bước xử lý như xử lý cơ học, xử lý sinh học, xử lý hóa học để loại bỏ các chất độc hại và chất bẩn trong nước thải.
- Sử dụng bể phốt để xử lý nước thải tại các hộ gia đình, tòa nhà chung cư: Việc sử dụng bể phốt để xử lý nước thải là một trong những phương pháp đơn giản và phổ biến nhất. Bể phốt được dùng để thu gom các chất thải hữu cơ từ nhà vệ sinh và các thiết bị sử dụng nước khác.
Tiết kiệm nguồn nước
- Tắt nước khi không sử dụng: Việc tắt nước khi không sử dụng như khi đánh răng hay tắm sẽ giúp tiết kiệm nước.
- Sửa chữa các thiết bị tràn, rò rỉ: Các thiết bị như vòi nước, bồn cầu và ống nước có thể tràn hoặc rò rỉ nước nếu chúng bị hỏng. Việc sửa chữa các thiết bị này sẽ giúp giảm thiểu sự lãng phí nước và giúp tiết kiệm nước.
- Sử dụng máy rửa chén và máy giặt có tính năng tiết kiệm nước: Các loại máy rửa chén và máy giặt hiện nay có tính năng tiết kiệm nước. Việc sử dụng các thiết bị này sẽ giúp tiết kiệm nước và giảm thiểu lượng nước bị lãng phí.
- Sử dụng bồn chứa nước mưa để tưới cây và làm vườn: Bồn chứa nước mưa có thể được sử dụng để tưới cây và làm vườn. Điều này giúp giảm thiểu việc sử dụng nước máy và giúp tiết kiệm nước.
Xây dựng nền nông nghiệp xanh
Sử dụng phân bón hữu cơ: Phân bón hữu cơ được sản xuất từ các nguồn tài nguyên tự nhiên như phân bò, phân gia cầm và vỏ trấu. Việc sử dụng phân bón hữu cơ giúp giảm thiểu lượng phân bón hóa học được sử dụng trong nông nghiệp, giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước.
Sử dụng các phương pháp canh tác bền vững: Các phương pháp canh tác bền vững như canh tác hữu cơ, canh tác tập trung vào sử dụng tài nguyên nước một cách hiệu quả. Việc sử dụng các phương pháp này giúp giảm thiểu lượng phân bón, thuốc trừ sâu và herbicide được sử dụng trong nông nghiệp, giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước.
Sử dụng các loại phân bón và thuốc trừ sâu tự nhiên: Việc sử dụng các loại phân bón và thuốc trừ sâu tự nhiên giúp giảm thiểu lượng phân bón hóa học và thuốc trừ sâu được sử dụng trong nông nghiệp, giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước.
Sử dụng các loại cây trồng phủ đất: Việc sử dụng các loại cây trồng phủ đất như cỏ dại và lục bình giúp giữ đất
Nâng cao ý thức bảo vệ môi trường
Để cải thiện chất lượng môi trường và giữ gìn nguồn nước luôn sạch, ý thức của mỗi người dân luôn là mắt xích quan trọng nhằm cải thiện chất lượng nguồn nước và môi trường. Cụ thể cần nâng cao ý thức người dân trong bảo vệ môi trường với các hành động như:
- Bỏ rác thải đúng nơi quy định và phân loại rác theo yêu cầu.
- Hạn chế sử dụng các loại hóa chất độc hại trong gia đình và bên ngoài môi trường.
- Tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường như bỏ rác đúng nơi quy định, vệ sinh đường làng ngõ xóm, khu vực sinh sống.
- Sử dụng các sản phẩm thân thiện với môi trường như túi vải, túi giấy…
Hãy chung tay bảo vệ nguồn nước
Hãy chung tay bảo vệ nguồn nước để bảo vệ sức khỏe cộng đồng và đảm bảo cho tương lai của hành tinh. Nước là tài nguyên vô cùng quý giá và thiết yếu đối với sự sống của con người cũng như động vật và thực vật, tuy nhiên nguồn nước đang bị đe dọa bởi những tác động của con người.
Chúng ta cần hành động ngay bây giờ để giảm thiểu ô nhiễm nguồn nước bằng cách sử dụng nước đúng cách, xử lý nước thải đúng cách, giảm thiểu sử dụng hóa chất độc hại, tạo ra vùng xanh và tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.
Hãy đóng góp một phần nhỏ của mình để bảo vệ nguồn nước bằng cách tắt vòi nước khi không sử dụng, sử dụng các thiết bị tiết kiệm nước, phân loại và xử lý các loại nước thải đúng cách, không sử dụng các loại hóa chất độc hại, tạo ra vùng xanh và tham gia các hoạt động bảo vệ môi trường.
Bài viết tiếp theo: Nước thải công nghiệp là gì