Khí gas là gì ?
Khí gas là một dạng chất khí được sử dụng rộng rãi trong cuộc sống hàng ngày. Khí gas bao gồm các loại khí như butan, propan và các hợp chất của chúng. Nó được sử dụng để nấu ăn, làm nóng nước, sưởi ấm và làm việc trong ngành công nghiệp. Khí gas được chứa trong các bình chứa chuyên dụng và được vận chuyển đến các địa điểm sử dụng.
Sự hình thành khí gas được tồn tại sẵn trong thiên nhiên ở các mỏ dầu khí hoặc chúng được sản xuất tại các nhà máy lọc dầu qua quá trình chưng cất dầu thô
Một số đặc điểm về khí ga
Khí gas hóa lỏng
Ở áp suất và nhiệt độ bình thường của khí quyển khi đó khí gas được tồn tại ở dạng khí. Khí gas được nén lại ở áp suất cao chuyển sang thể lỏng với mục đích thuận tiện cho quá trình vận chuyển.
Khí gas ở thể lỏng mức 1 kg khi thoát ra ngoài sẽ tạo thành khoảng 250 lít thể tích tương ứng. Vì thế trong quá trình chuyển hóa từ thể lỏng sang khí sẽ có hiện tượng hấp thụ nhiệt từ bên trong và môi trường bên ngoài. Khi đó chúng ta sẽ thấy vỏ bình gas sẽ lạnh và nếu sử dụng liên tục sẽ tạo ra hiện tượng đọng nước, đóng băng
Khí gas gồm những thành phần nào
Khí gas trong dân dụng và công nghiệp sẽ có 2 loại chính đó là Propane và Butan. Đặc biệt gas còn có một số thành phần khác, có tỷ lệ pha trộn giữa hau loại propane và butan cụ thể là 50 : 50, 30 : 70, 40 : 60
Công thức hóa học của Propane là C3H8 và Butan là C4H10
Khí gas có mùi gì ?
Ở trạng thái nguyên chất khí ga không có mùi, không có màu, không vị và không độc hại. Tuy nhiên trong quá trình sản xuất khí gas được pha trộn thêm chất tạo mùi đặc trưng, từ đó giúp chúng ta có thể nhận biết và phát hiện dễ dàng hơn nếu gặp sự cố rò rỉ
Chính chất tạo mùi này lại có hại cho sức khỏe của người tiếp xúc quá nhiều, và đặc biệt là liệu lượng quá cao so với mức cho phép
Khí ga hay không khí nhẹ hơn
Khí ga nặng hơn không khí rất nhiều, chính vì thế mà khi thoát ra khỏi bình chứa khí ga sẽ tích tụ thành dạng lỏng hoặc có thể đông cứng thành mảng bám, dễ cháy nổ khi gặp lửa, nhiệt độ cao
Khí gas gây nguy hiểm thế nào đến sức khỏe con người
Với tính chất đặc trưng không màu, không mùi nhưng thành phần bên trong của khí ga lại tồn tại nhiều chất gây hại cho sức khỏe con người như :
– Ảnh hưởng đến mắt : Khí ga tồn tại ở dạng thể chất khí sẽ gây ảnh hưởng cho mắt con người. Nếu ở dạng lỏng thì gas bắn vào mắt sẽ gây ra tình trạng mù nếu hàm lượng tiếp xúc trực tiếp với mắt quá nhiều
– Ảnh hưởng đến hệ hô hấp : Khí ga gây tổn thương cho hệ hô hấp của con người nếu như chúng ta hít phải lượng lớn. Trong trường hợp nồng độ gas lớn hơn 1% sẽ gây ra hiện tượng chóng mặt vài phút, lâu dài sẽ dẫn đến ngạt thở do thiếu nguồn oxi
– Gây ra cháy nổ : Nếu khí gas bị thoát ra môi trường sẽ không thể bảo quản do chúng tồn tại ở dạng khí. Thành phần propan và butan gặp điều kiện dễ bắt lửa sẽ gây ra quá trình cháy nổ rất nguy hiểm
Sử dụng khí ga an toàn khi nấu nướng
Để sử dụng khí gas an toàn chúng ta cần xác định và nắm bắt rõ tiêu chuẩn của một bình gas mới, cụ thể như sau :
– Bình gas mới phải được bọc niêm phong, nguyên tem mác
– Trọng lượng vỏ bình gas tối thiểu đạt từ 13,3 kg trở lên
– Trọng lượng khí gas bên trong đạt 12 kg theo mức tiêu chuẩn, như vậy một bình gas mới phải đạt trọng lượng là 25,3 kg
– Nếu chúng ta thấy trọng lượng của tổng bình gas đó dưới 25 kg, điều này đồng nghĩa rằng bình gas này không đạt chất lượng theo yêu cầu
Lưu ý khi sử dụng :
– Đặt bình gas thẳng đứng và vị trí ở nơi thông thoáng, trong gầm bàn, hộc bếp và cách xa những nơi có khả năng gây cháy nổ
– Nên lắp đặt thêm van điện từ gas chống cháy nổ để đảm bảo an toàn nhất cho hộ gia đình, nhà máy, khu công nghiệp
– Các phụ kiện và thiết bị cần đảm bảo tiêu chuẩn, kết nối chặt các khớp nối từ dây bình vào bếp gas
– Trong trường hợp thay bình gas mới cần kiểm tra kỹ càng lại những vị trí kết nối để tránh hiện tượng rò rỉ ra môi trường bên ngoài
– Trong khi đang đun nấu chúng ta không nên để những vật dễ cháy ở gần bếp và nấu xong cần tắt bếp và thực hiện khóa bình gas
– Trang bị đầy đủ các thiết bị chữa cháy như bình cứu hỏa, thiết bị báo rò rỉ gas
– Không được tự ý tháo gỡ hay sữa chữa bình gas
– Khi không sử dụng cần tắt và khóa van bình ga
– Nếu phát hiện gas rò rỉ cần đóng van xả gas ngay lập tức, tắt lửa tại khu vực bếp, không được bật công tắc điện và mở cửa. Cần ngăn chặn người đi vào khu vực bếp, dùng nước xà phòng để tìm vị trí rò của bình gas. Sau đó tiến hành bịt vị trí rò rỉ và gọi cho đơn vị cung cấp, kỹ thuật đến khắc phục
Nguyên nhân gây ra rò rỉ gas dẫn đến cháy nổ
Do hở dây dẫn ga
- Nguyên nhân do dây dẫn gas đã quá cũ khi sử dụng thời gian lâu mà chúng ta không phát hiện kịp để thay thế
- Cần kiểm tra thường xuyên dây dẫn ga và các đầu mối nối để tránh hiện tượng xoắn gập
Do bếp bị tắt lửa
- Hiện tượng tràn dầu, gió tạt hoặc thức ăn rơi vãi xuống bếp gas sẽ khiến lửa bị tắt. Từ đó khí ga không cháy và rò ra bên ngoài
Thay lắp bình gas và thiết bị không đúng cách
- Nếu chúng ta thay bình gas, dây dẫn không đúng cách sẽ gây ra sự cố khi sử dụng
- Sử dụng bình ga kém chất lượng hoặc không đạt tiêu chuẩn
- Do bình ga sử dụng quá lâu nên vỏ bình bị hư hỏng, gây ra hiện tượng rò rỉ ga
Cách xử lý khi bị cháy bình gas
Trường hợp 1: Ngửi thấy mùi gas nồng nặc
Nếu bạn ngửi thấy mùi gas nồng nặc chứng tỏ bình gas đã bị rò rỉ, nhiệt độ trong phòng tăng lên. Khi đó cần mở hết các cửa sổ, cửa phòng để khí độc thoát ra ngoài
Biện pháp cần thực hiện như :
– Dùng quạt tay để xua tan bớt mùi của ga
– Tuyệt đối không được bật đèn pin, bật bếp gas, bật công tắc điện hay sử dụng điện thoại. Điều này sẽ dễ gây ra cháy nổ
– Bạn hãy lấy vải ướt hoặc xà phòng bánh để bít vào chỗ có khí thoát ra ngoài
– Thực hiện việc di tản và gọi điện cho cảnh sát phòng cháy chữa cháy để được hỗ trợ
Trường hợp 2: Khi bình gas đã cháy
Bạn cần tìm bình bột xách tay để phun thẳng vào đám lửa hoặc dùng chăn ướt phủ lên bếp hoặc bình để dập lửa.
Trường hợp 3: Bếp gas không bắt lửa
Khi chúng ta bậtbếp gas nhưng thấy bắt lửa mà có mùi gas thoát ra ngoài, bạn cần khóa bình gas ngay lập tức và kiểm tra
Tuyệt đối không được dùng các thiết bị có thể phát sinh ra tia lửa điện, đóng ngắt nguồn điện, không bật điện và cần di chuyển ra địa điểm khác để nghe/gọi điện thoại